Hướng dẫn chi tiết kỹ thuật trồng và chăm sóc rau đay tại nhà cho người mới bắt đầu
Rau đay không chỉ thơm ngon mà còn rất giàu dinh dưỡng, vì thế nó luôn có mặt trong thực đơn bữa ăn hàng ngày của nhiều gia đình. Nếu bạn đam mê với việc trồng rau đay, hãy cùng Giống cây Việt bắt tay vào trồng ngay tại nhà để thưởng thức rau đay tươi ngon và sạch cho bữa ăn gia đình hoàn hảo hơn nhé!
1. Rau đay là loại rau gì?
Rau đay (Corchorus olitorius L) thuộc họ Đay Tiliaceae và sống lâu năm. Có nguồn gốc hoang dại, rau đay đã được trồng trọt từ rất lâu đời ở châu Á và châu Phi.
Rau đay là loại cây thân thảo nhưng cao hơn nhiều loại rau khác, có thể đạt tới 1 – 2 m khi trưởng thành. Thân cây nhỏ, nhẵn, có màu xanh hoặc nâu đỏ tùy thuộc vào giống, và ít phân nhánh.
Bộ phận được sử dụng nhiều nhất của rau đay là lá. Lá có phiến hình trái xoan nhọn hay tù ở gốc, gốc lá tròn, cuống ngắn. Mép lá có nhiều răng cưa nhỏ, mặt dưới lá chứa từ 3 – 5 gân.
Rau đay có hoa mọc tại nách lá, chúng có màu vàng nhạt và kích thước nhỏ nên rất dễ thương. Mỗi cuống hoa này thường mọc 3 bông. Khi hoa tàn, quả dài và hình trụ sẽ xuất hiện, vỏ ngoài nhẵn bóng. Trong quả chứa nhiều hạt nhỏ màu đen. Phần lớn hạt rau đay được thu hoạch để làm giống và điều chế thuốc chữa bệnh.
2. Công dụng tuyệt vời của rau đay
Các nghiên cứu hiện đại đã chỉ ra ngoài việc cung cấp nhiều chất xơ và nước như những loại rau thông thường, rau đay còn chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể như vitamin A, B1, B2, C, E, canxi, photpho, kẽm, sắt và chất nhầy.
Không chỉ có lá rau đay, hạt rau đay cũng là một nguồn thực phẩm bổ ích. Trong hạt rau đay, hàm lượng các chất corchorosid và olitorisid rất phong phú và có lợi cho sức khỏe. Chính vì có nhiều dưỡng chất như vậy nên rau đay được xem là một loại thực phẩm có rất nhiều công dụng.
a. Rau đay – thực phẩm bổ sung sắt, ngăn ngừa thiếu máu hiệu quả
Rau đay có hàm lượng sắt cao hơn các loại rau khác, đặc biệt là loại rau đay có thân màu tím đỏ. Mỗi khi ăn 100g rau đay, bạn sẽ cung cấp cho cơ thể khoảng 7mg sắt.
Vì vậy, các chuyên gia sản khoa thường khuyến cáo phụ nữ sau khi sinh hàng ngày chỉ cần tiêu thụ khoảng 2g – 3g rau đay là đã đủ để cung cấp nhu cầu sắt cho cả mẹ và con.
Nếu trong gia đình có người bị thiếu máu do thiếu sắt, thêm rau đay vào bữa ăn hàng ngày sẽ hỗ trợ tăng hồng cầu, đảm bảo cung cấp đủ máu để mọi hoạt động của cơ thể diễn ra bình thường.
b. Thông tiểu, ngăn ngừa viêm nhiễm đường tiết niệu
Theo y học cổ truyền, rau đay có tính chất chứa nhiều nước và lợi tiểu, giúp thông tiểu bằng cách kích thích tiểu tiện và tăng lượng nước tiểu. Vì thế, với những người gặp khó khăn như tiểu rắt, bí tiểu, đau buốt khi tiểu tiện, rau đay là nguồn thực phẩm vàng, dễ tìm kiếm.
c. Chống còi xương cho trẻ
Bạn có biết trong rau đay chứa rất nhiều canxi, một chất hiếm có trong các loại rau khác. Một lạng rau đay chứa tới 182mg canxi. Vì thế, để hạn chế nguy cơ còi xương, chậm lớn ở trẻ, việc bổ sung rau đay vào bữa ăn là sự lựa chọn tuyệt vời!
Ngoài ra, việc ăn rau đay đều đặn từ 3 – 4 bữa trong tuần còn hỗ trợ người lớn ngăn ngừa hiệu quả các bệnh lý về xương khớp như thoái hóa khớp, loãng xương, vôi hóa khớp.
Bên cạnh những công dụng được biết đến, rau đay còn có một loạt tác dụng khác như kháng viêm, giảm hen suyễn, điều trị rắn cắn, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, giúp giảm nhiệt, thanh lọc cơ thể, và tăng cường sữa mẹ…
3. Trồng rau đay tại nhà khó hay dễ?
Tình hình đất canh tác ngày càng thu hẹp dẫn đến việc trồng rau trở nên rất khó khăn, đặc biệt đối với người sống trong thành phố. Vì vậy, giải pháp tiết kiệm diện tích hiệu quả nhất là trồng rau trong các thùng xốp, khay, chậu…
Bạn có thể tự tạo một vườn rau xanh mát từ những vật dụng đơn giản này.
a. Thời gian trồng rau đay
Là loại rau ưa chuộng vừa khí hậu ấm áp vừa ôn hòa. Rau đay thích nghi với nắng, nhưng không chống chịu tốt với rét, do đó, thời điểm gieo hạt lý tưởng nhất là vào cuối xuân để cây tăng trưởng tốt khi hưởng ánh nắng mùa hè.
Nên gieo từ tháng 3 đến tháng 7 và thu hoạch từ tháng 5 đến tháng 9. Nếu gieo trễ hơn vào mùa lạnh, hạt sẽ khó nảy mầm và cây sẽ chậm phát triển, dẫn đến thân lá không tươi tốt.
b. Địa điểm lý tưởng để trồng cây
Rau đay thích ánh sáng, có khả năng chịu nhiệt tốt và không chịu được ngập úng, nên rất phù hợp với những vùng có hạ nhiệt. Nó thường được trồng ở những nước khô hạn của châu Á và châu Phi, với nhiệt độ tối ưu từ 17 – 30°C để cây phát triển tốt nhất.
Do vậy, khi trồng cây, bạn nên chọn các địa điểm khô ráo, có nhiều ánh sáng như sân thượng hoặc ban công để cây có điều kiện quang hợp và phát triển xanh tốt.
c. Chuẩn bị dụng cụ và đất trồng
Rau đay có chiều cao khá lớn so với nhiều loại rau khác, do đó bạn cần chuẩn bị thùng xốp hoặc khay trồng rau kích thước lớn và sâu như khay trồng rau hình chữ nhật, Aquaponics. Hãy chắc chắn rằng khay trồng có lỗ thoát nước bởi rau đay không thích ngập úng.
Rau đay rất dễ tính, không cần nhiều dưỡng chất. Tuy nhiên, để cây phát triển khỏe mạnh, bạn nên cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cơ bản.
Đất trồng cần phải tơi xốp, giàu mùn, có khả năng giữ nước và thoát nước tốt. Bạn có thể phối trộn đất theo tỉ lệ đơn giản là 3 phần đất sạch : 3 phần phân trùn quế : 2 phần giá thể trấu hun : 2 phần giá thể mụn dừa.
Đổ đất đã phối trộn vào khay hoặc thùng xốp nhưng chú ý để đất dưới miệng thùng khoảng 5 – 7 cm, tránh đổ quá đầy. Điều này giúp đất không bị tràn ra ngoài khi trồng và dễ dàng hơn trong việc chăm sóc.
d. Chuẩn bị hạt giống
Có hai loại rau đay phổ biến trên thị trường hiện nay: rau đay trắng và rau đay đỏ. Bạn có thể chọn loại hạt giống phù hợp theo sở thích. Một số nghiên cứu cho thấy rau đay đỏ có lợi cho sức khỏe nhiều hơn so với rau đay trắng.
Sau khi mua hạt giống, nên ngâm hạt rau đay trong nước ấm (tỉ lệ 2 phần nước sôi : 3 phần nước lạnh) khoảng 2 – 5 giờ vì hạt hơi cứng. Rửa sạch hạt sau khi ngâm và ủ trong khăn ấm đến khi hạt nảy mầm rồi đem gieo ngay.
e. Tiến hành trồng ngay thôi nào
Khởi đầu bằng việc tưới một lớp nước vừa đủ để tạo độ ẩm cho đất, sau đó xới đất thật đều. Gieo hạt với khoảng cách đều nhau, cây cách cây hàng khoảng 20 cm, mỗi hốc gieo 2 – 3 hạt. Cuối cùng, phủ một lớp đất mỏng lên bề mặt hạt giống vừa gieo.
Bạn cần dùng rơm rạ, mụn dừa, trấu hun để che phủ trong 5 – 7 ngày, hoặc có thể dùng lưới che nắng và tưới nước để đạt độ ẩm cần thiết, giúp hạt mau nảy mầm.
4. Chăm sóc rau đay trồng chậu
a. Chế độ nước
Câu “Nhất nước, nhị phân, tam cần, tứ giống” của ông bà ta luôn đúng. Để đạt hiệu quả cao khi trồng rau đay, việc tưới nước hợp lí là rất quan trọng.
Để hạt nhanh nảy mầm và tăng khả năng sống sót, bạn nên tưới nước 2 lần mỗi ngày vào buổi sáng và chiều khi mới gieo hạt. Khi cây đã lớn và phát triển khỏe mạnh, có thể tưới 1 lần mỗi ngày hoặc điều chỉnh tùy thời tiết.
⫸ Bạn mua hạt giống rau đay đỏ Phú NôngTẠI ĐÂY.
⫸ Bạn mua hạt giống rau đay cao sản Phú NôngTẠI ĐÂY.
Tuy nhiên, tránh tưới nước quá nhiều buổi tối để cây không bị nấm bệnh tấn công, và chú ý tưới đều khắp bằng bình vòi sen hoặc phun mưa để cây không bị tổn thương hay rửa trôi đất.
b. Hàm lượng dinh dưỡng
Ra đời từ những loài cây dại, rau đay nổi bật với sức sống vô cùng bền bỉ, thậm chí nó còn có thể tồn tại trên các vùng đất cằn cỗi. Chính vì vậy, khi trồng bạn có thể không cần bón phân vô cơ mà có thể sử dụng các phương pháp bổ sung dinh dưỡng khác để đảm bảo thu hoạch được rau sạch.
Khoảng 7 – 10 ngày sau gieo, rau sẽ ra lá và bộ rễ cũng sẽ ổn định. Lúc này, bạn có thể bón các loại phân bón hữu cơ đã qua xử lý như phân bò, phân gà nhật, phân trùn quế…
Hoặc bạn có thể sử dụng các loại phân bón lá hữu cơ có khả năng hấp thụ nhanh như phân đạm cá, rong biển, phân bánh dầu dạng nước, bón định kỳ 2 tuần/lần.
Lưu ý: Sau khi bón phân, nhớ tưới lại bằng nước sạch để tránh làm cháy lá cây. Đồng thời, cần quan sát quá trình sinh trưởng và màu sắc của lá để điều chỉnh số lần và liều lượng phân bón phù hợp.
c. Nhổ cỏ, tỉa cây
Để cây phát triển tối ưu, cần thường xuyên nhổ cỏ và vun gốc, đặc biệt là trong quá trình bón phân để cỏ không cạnh tranh hút hết các chất dinh dưỡng của cây.
Cây rau đay có bộ lá dày và rộng, vậy nên khi cây cao khoảng 20cm, nếu thấy cây mọc quá dày thì bạn cần tỉa bớt để khoảng cách giữa các cây từ 25 – 30cm, nhằm đảm bảo cây có đủ không gian phát triển thân cành.
Khi cây đạt chiều cao khoảng 30cm, bạn có thể bắt đầu bấm ngọn để sử dụng dần. Việc này giúp hạn chế sự phát triển của chồi ngọn và kích thích cây mọc nhiều nhánh và chồi bên. Bạn cần chú ý khi ngắt ngọn, hãy để lại khoảng 3 – 4 đốt từ gốc cây để cây tiếp tục mọc nhiều nhánh hơn.
d. Sâu bệnh hại
Bệnh than thư
Bệnh này do nấm Colletotrichum gloeosporioides và Cephaleures virescens gây ra. Khi bị bệnh, rau đay sẽ xuất hiện các vết đốm màu nâu đậm với viền nâu đỏ, vết đốm có thể lan rộng và hình thành vết hoại tử. Khi nhìn mặt dưới của lá, có thể thấy xuất hiện lấm tấm các bào tử màu đen.
Thường thì bệnh thán thư xuất hiện vào mùa mưa ẩm ướt, hoặc do không kiểm soát được lượng nước tưới, khiến bề mặt lá nhận quá nhiều nước và lây lan qua nước hoặc gió.
Khi bệnh xuất hiện, bạn cần lập tức cắt bỏ các lá bị nhiễm bệnh, đặt chậu cây ở nơi thoáng đãng và hạn chế việc tưới nước quá ẩm. Nên sử dụng các loại thuốc trừ nấm như Antracol, Ridomil Gold, Aliette để phòng trừ bệnh.
Sâu xanh, sâu khoang, bọ trĩ, rầy xanh…
Bạn sẽ yên tâm hơn khi trồng rau đay vì loài rau này ít bị các loài sâu hại tấn công. Tuy vậy, thỉnh thoảng cũng có vài loài sâu như sâu xanh, sâu khoang, bọ trĩ, rầy xanh xuất hiện trên cây.
Khi bạn phát hiện chúng trong vườn rau, có thể dùng tay bắt trực tiếp hoặc sử dụng dịch tỏi, Neem Chito, dầu khoáng SK Enspray 99 EC, Bio – B, Radiant… để xử lý.
5. Thu hoạch rau đay
Rau đay có thời gian phát triển khá ngắn, chỉ cần 4 – 6 tuần sau khi trồng là bạn đã có thể hái lá rau đay xanh non. Bạn có thể thu hoạch bằng cách bấm ngọn, chia thành 2 – 3 đợt cách nhau từ 5 – 7 ngày. Đặc biệt cần lưu ý phải cách ly ít nhất 10 ngày sau khi bón phân hoặc phun thuốc.
Rau đay là loài rau thân mềm, có nhớt và rất dễ bị dập nát, do đó cần phải lưu ý trong quá trình thu hái và vận chuyển. Khi rau bị dập, rau sẽ rất nhanh bị thối và giảm chất lượng. Rau đay cũng không có khả năng bảo quản lâu ở môi trường tự nhiên, thậm chí trong tủ lạnh, nên tốt nhất là thu hoạch rau ngay khi bạn có nhu cầu sử dụng.
Không chỉ dừng lại ở đó, một vụ trồng có thể cho thu
hoạch quanh năm. Do đó, sau khi thu hoạch, nên tiếp tục chăm sóc để cây đủ sức cung cấp rau cho những ngày tiếp theo nhé!
⫸ Xem thêm: Tuyệt chiêu trồng rau càng cua giòn ngon thu hoạch quanh năm
⫸ Xem thêm: Bí quyết trồng cần tây thủy canh từ gốc bỏ đi siêu đơn giản
⫸ Xem thêm: Chia sẻ bí quyết trồng rau lang trên sân thượng xanh mơn mởn
Việc trồng rau đay tại nhà thực sự rất dễ dàng và không tốn nhiều công sức như bạn tưởng tượng phải không? Chỉ với vài bước đơn giản bạn sẽ có ngay những lá rau đay sạch ngon. Giống cây Việt mong bạn thành công và hẹn gặp lại ở những bài viết tiếp theo.
Giống cây Việt – chuỗi cửa hàng chuyên cung cấp vật tư trồng rau và hoa kiểng tại nhà với hơn 1000+ sản phẩm.
➤ Website: giongcayviet.com
➤ Hotline: 0931 83 65 78